Izan zirenak eta izango direnak gogoan

Gure herriaren askatasunaren alde, Bidasoaren ipar eta hegoaldean bizitza eta era guztietako sufrikarioak, nahigabeak eta ukoak eskaini zituzten emakumeei.

Mercedes, Pilar Estoucha, Orosia, Felipa eta dena eman zuten hainbeste emakumeren oroitapenezko omenaldia da proiektu hau. Etorkizuneko belaunaldiek bizi eredutzat har ditzaten eta errepresioa jasan duen emakume ororen istorioak argia ikus dezan.

Pikoketa

Merche Lopéz Cotarelo eta Pilar Valles Vicuña 1936ko lehen bi emakume erailiak Bidasoan.

Zer Gertatu zen?

Frankistek 14 gazte fusilatu zituzten 1936ko abuztuaren 11an. Gehienak Gazte Komunisten taldekoak ziren eta tartean 16 eta 17 urteko Pilar Valles Vicuña eta Merche Lopez Cotarelo topa ditzakegu. Puntu estrategikoa da Pikoketa. Behe Bidasoa eta Oiartzungo bailaren erdian dago eta, ezinbestekoa Frankistentzat Irunerantz jaitsi ahal izateko.

Pikoketako harria

Fusilatuen gorpuzkiak lurpetik atera ostean, Irungo Ezker Abertzaleko hainbat kidek adreiluz egindako oroigarri bat eraiki zuten. Guardia Zibilak Pikoketako parkingean zegoen oroigarria txikitu zuen, ondorioz, egun ezagutzen dugun granitozko harria jarri zen 1992. urtean.

Testigantzak

Rosi Perez eta Juncal Violet irungo bizilagunak dira. Gaztetan harrapatu zien gerrak eta errefuxiatzea izan zen bi emakume hauen patua. Herrira itzuli zirenean, irunik krudelena ezagutu zuten.